Vështirësia e fundit e bisedimeve të armëpushimit në Gaza – kthimi e mbrapa mbi pikat ngecëse tashmë të njohura dhe thirrjet nga e gjithë bota – errësojnë një të vërtetë të zymtë në lidhje me përpjekjet mujore për t'i dhënë fund luftës Izrael-Hamas dhe lirimin e shumë pengjeve.
Çdo marrëveshje kërkon nënshkrimet e dy zyrtarëve: kryeministrit izraelit, Benjamin Netanyahu dhe liderit të Hamasit, Yahya Sinwar.
Ata janë armiq të betuar, negociatorë famëkeq të ashpër dhe e dinë se rezultati i bisedimeve do të formësojë thellësisht trashëgiminë e tyre. Në rastin e Sinëar, mund të nënkuptojë jetë ose vdekje.
Të dy kanë stimuj të fortë për t'i dhënë fund luftës. Por ata gjithashtu mund të mendojnë se do të fitojnë duke qëndruar pak më gjatë dhe se lufta është e më e preferueshme, se sa një marrëveshje që nuk përmbush kërkesat e tyre.
Ja një vështrim në dy liderët dhe kufizimet me të cilat përballen.
Çfarë kërkon Netanyahu?
Netanyahu ka premtuar “fitore totale” mbi Hamasin dhe kthimin e të gjithë pengjeve të mbajtura në Gaza – qëllime që shumë besojnë se janë të papajtueshme.
Ai ka qenë nën presion të jashtëzakonshëm nga familjet e pengjeve dhe pjesa më e madhe e publikut izraelit për të bërë një marrëveshje dhe për t'i sjellë ata në shtëpi, edhe nëse kjo lë të paprekur Hamasin e goditur. Shtetet e Bashkuara, të cilat kanë ofruar ndihmë kryesore ushtarake dhe mbështetje diplomatike për Izraelin, po bëjnë gjithashtu presion për një marrëveshje të tillë.
Por koalicioni qeverisës i Netanyahut mbështetet në ministra të ekstremit të djathtë që duan të ripushtojnë përgjithmonë Gazën dhe kanë kërcënuar se do të rrëzojnë qeverinë, nëse ai pranon shumë. Kjo do të detyronte zgjedhje të parakohshme që mund ta largonin atë nga pushteti në një kohë kur ai është në gjyq për korrupsion.
Kjo do të përshpejtonte gjithashtu një vlerësim më të gjerë mbi dështimet e sigurisë që rrethuan sulmin e 7 tetorit, në të cilin militantët e udhëhequr nga Hamas vranë rreth 1200 njerëz në jug të Izraelit, kryesisht civilë, dhe rrëmbyen rreth 250 të tjerë - nën mbikëqyrjen e Netanyahut. Netanyahu ka hedhur poshtë thirrjet për një hetim të qeverisë deri në përfundimin e luftës.
Sa më gjatë të zgjasë lufta, aq më shumë ka gjasa që Izraeli të arrijë diçka që duket si fitore – vrasja e Sinwar, shpëtimi i më shumë pengjeve – dhe sa më gjatë që Netanyahu duhet të riparojë pozicionin e tij politik dhe të riformojë trashëgiminë etij. Por ajo gjithashtu vjen me rreziqe, pasi numri i ushtarëve të vrarë në aksion rritet pothuajse çdo ditë dhe Izraeli bëhet gjithnjë e më i izoluar, për shkak të vuajtjeve që u ka shkaktuar palestinezëve.
Netanyahu është përplasur me ministrin e tij të mbrojtjes për fundin e lojës. Mediat izraelite janë të mbushura me raporte që citojnë zyrtarë të lartë të sigurisë të paidentifikuar që shprehin zhgënjimin me Netanyahun, veçanërisht kërkesën e tij për kontroll të qëndrueshëm mbi dy korridoret strategjike në Gaza. Disa kanë shkuar aq larg, sa e akuzojnë atë për sabotim të bisedimeve.
Si Izraeli ashtu edhe Hamasi thonë se kanë pranuar në parim versione të ndryshme të një propozimi për armëpushim të mbështetur nga SHBA-ja, duke sugjeruar ndryshime dhe duke akuzuar tjetrin për kërkesa të papranueshme.
Yohanan Plesner, kreu i Institutit të Demokracisë në Izrael, një institut lokal i mendimit, pranoi zemërimin e drejtuar ndaj Netanyahut në shtypin lokal dhe në mesin e segmenteve të shoqërisë izraelite, por tha se Sinëar mbante pjesën më të madhe të fajit për ngërçin, sepse ai kishte treguar pak interes për të bërë kompromis.
“Nëse do të shihnim se Sinwar ishte serioz për arritjen e një marrëveshjeje, kjo do të detyronte Izraelin dhe Netanyahun të ekspozonin kartat e tyre”, tha Plesner. Situata aktuale është "pothuajse si të negociosh me veten".
Çfarë kërkon Sinwar?
Sinwar dëshiron t'i japë fund luftës - por vetëm me kushtet e tij.
Ofensiva e Izraelit ka vrarë mbi 40,000 njerëz, sipas zyrtarëve lokalë të shëndetësisë, ka zhvendosur 90% të popullsisë së Gazës dhe ka shkatërruar qytetet kryesore të saj. Hamasi ka humbur mijëra luftëtarë dhe një pjesë të madhe të infrastrukturës së tij militante.
Çështjet e vetme të pazarit të Sinwar janë afërsisht 110 pengjet që ende mbahen në Gaza, rreth një e treta e të cilëve besohet të jenë të vdekur. Dhe ai ka nevojë për shumë më tepër sesa një pauzë të përkohshme në luftime, nëse shpreson të shpëtojë çdo gjë që i ngjan fitores nga sulmi i 7 tetorit që ai ndihmoi në organizimin e saj.
Kjo fillon me garancitë se Izraeli nuk do të rifillojë luftën, pasi të lirohen disa ose të gjithë pengjet. Ai gjithashtu ka nevojë që Izraeli të tërhiqet nga e gjithë Gaza për të siguruar që ndikimi afatgjatë i sulmit të 7 tetorit të mos jetë një riokupim i përhershëm i territorit. Lirimi i të burgosurve palestinezë të profilit të lartë, si pjesë e një marrëveshjeje është një kauzë e shenjtë për Sinëar, i cili ishte vetë një i burgosur prej kohësh i liruar në një shkëmbim. Dhe ai ka nevojë për garanci se palestinezët do të jenë në gjendje të kthehen në shtëpitë e tyre dhe t'i rindërtojnë ato.
"Sinwar është shumë i shqetësuar për të sjellë negociatat në një përfundim, qoftë në lidhje me një armëpushim apo një shkëmbim të burgosurish, sepse në të dyja rastet, Sinwar do të ketë dalë si fitues," tha Nabih Awada, një analist politik libanez dhe ish-militant që kaloi vite në një burg izraelit me Sinëar.
Ka rreziqe për Sinëar në përfundimin e bisedimeve: Më shumë pengje ka të ngjarë të vdesin ose të shpëtodhen, ndërsa lufta po vazhdon. Vdekja, shkatërrimi dhe vështirësitë në Gaza do të vazhdojnë dhe mund të ngjallin pakënaqësi palestineze me Hamasin, me implikime politike në fund.
Vetë Sinwar, i cili qëndron në krye të listës së më të kërkuarve të Izraelit, mund të vritet në çdo kohë. Por duke pasur parasysh rëndësinë e martirizimit në historinë dhe ideologjinë e Hamasit, ai mund të ndiejë se rezultati është i pashmangshëm – dhe i preferueshëm, se një marrëveshje që duket si disfatë.
A mund të ndihmojë ndonjë presion i jashtëm?
Egjipti dhe Katari kanë shërbyer si ndërmjetës kryesorë me Hamasin, por ndikimi i tyre është i kufizuar.
Çdo presion i ushtruar mbi udhëheqjen në mërgim të Hamasit nuk ka gjasa të ketë shumë ndikim tek Sinëar, i cili u emërua kreu i përgjithshëm i Hamasit pas vrasjes së Ismail Haniyeh në Iran. Sinëar besohet se ka kaluar pjesën më të madhe të 10 muajve të fundit duke jetuar në tunele nën Gaza, dhe është e paqartë se sa kontakt ka ai me botën e jashtme.
Shtetet e Bashkuara kanë ofruar mbështetje thelbësore ushtarake për Izraelin gjatë gjithë konfliktit dhe e kanë mbrojtur atë nga thirrjet ndërkombëtare për një armëpushim. Në fillim të këtij viti, presidenti Joe Biden ndaloi një dërgesë me qindra bomba për t'i bërë presion Izraelit që të mos pushtonte qytetin jugor të Rafahut – gjë që ai e bëri gjithsesi.
Politika zgjedhore në SHBA mund të zbusë gjithashtu presionin amerikan. Biden ka treguar pak prirje për të bërë presion ndaj Netanyahut dhe nënpresidentja Kamala Harris nuk ka ofruar ndryshime konkrete të politikës. Donald Trump i ka kërkuar Izraelit të përfundojë ofensivën e tij, por ka të ngjarë të jetë edhe më akomodues ndaj Netanyahut, siç ishte gjatë presidencës së tij.
Çdo embargo armësh e SHBA-së është edhe më pak e mundshme kur Izraeli përballet me një sulm të mundshëm hakmarrës nga Irani për vrasjen e Haniyeh. Në vend të kësaj, Shtetet e Bashkuara kanë derdhur asete ushtarake në rajon, duke hequr një pjesë të presionit mbi Izraelin.
Sinwar mund të kishte shpresuar që vrasjet e synuara të Haniyeh dhe një komandanti të lartë të Hezbollahut muajin e kaluar do ta zgjeronin luftën. Por kjo duket më pak e mundshme, me Izraelin dhe Hezbollahun duke vënë frenat, pas një shkëmbimi të fortë zjarri gjatë fundjavës.
Bisedimet e armëpushimit kanë vazhduar gjatë gjithë kësaj, të shoqëruar nga momente të shpejta optimizmi.
Ndërmjetësuesit kanë kaluar javët e fundit duke u përpjekur të arrijnë një propozim urë me Netanyahun, por është ende një punë në progres. Nuk i është dorëzuar ende Sinwar./ AP/ SYRI.NET
© SYRI.net
Ekspertët e OKB-së dënojnë mbështetjen perëndimore për Izraelin që nga lufta e Gazës
Evropa Qendrore përgatitet për 'apokalips' të mëtejshëm të përmbytjeve, rritet numri i të vdekurve
Qëndrimet e kandidatëve Trump-Harris për Iranin
Denonco
Merrni lajmet më të fundit nga SYRI.net në çdo moment dhe kudo që të jeni!
