Një studim i kohëve të fundit sugjeron se koha e tepërt para ekranit në familje lidhet me aftësi më të dobëta gjuhësore tek fëmijët, ku videlojërat kanë ndikimin më të rëndësishëm negativ në fjalor. Studiuesit nga Universiteti Tartu në Estoni eksploruan efektet e kohës para ekranit në trurin në zhvillim të fëmijëve, duke u fokusuar veçanërisht në aftësitë kritike gjuhësore.

Studimi, i botuar në revistën Frontiers in Developmental Psychology, përfshiu anketimin e mbi 400 prindërve në lidhje me përdorimin e tyre të ekranit, zakonet e fëmijëve të tyre në ekran dhe aftësitë gjuhësore të fëmijëve të tyre. Gjetjet treguan se modelet e përdorimit të ekranit të fëmijëve pasqyronin nga afër ato të prindërve të tyre. Veçanërisht, koha më e lartë para ekranit tek fëmijët shoqërohej me aftësi më të dobëta gjuhësore.

Autorja kryesore e studimit dr. Tiia Tulviste theksoi rëndësinë e ndërveprimeve të përditshme ballë për ballë midis të rriturve dhe fëmijëve në zhvillimin e hershëm të gjuhës. "Kërkuesit e gjuhës së fëmijëve theksojnë se përfshirja aktive në bisedat me të rriturit është thelbësore për zhvillimin e gjuhës," tha ajo. "Megjithatë, me mbizotërimin e përdorimit të ekranit midis të gjithë anëtarëve të familjes, ekziston një konkurrencë e ashpër midis ndërveprimit ballë për ballë dhe kohës para ekranit, gjë që mund të ndikojë në aftësitë gjuhësore të fëmijëve."

Sondazhi, i kryer me një kampion përfaqësues prej 421 familjesh estoneze me fëmijë të moshës dy e gjysmë deri në katër vjeç, u kërkoi prindërve të vlerësonin përdorimin e ekranit midis anëtarëve të familjes në një ditë të zakonshme fundjave, duke përfshirë kohën e përbashkët para ekranit si shikimi i një filmi së bashku. Prindërit vlerësuan gjithashtu aftësitë gjuhësore të fëmijëve të tyre duke përdorur një pyetësor të standardizuar.

Fëmijët dhe të rriturit u grupuan në kategoritë e përdorimit të ekranit të lartë, të moderuar dhe të ulët. Rezultatet zbuluan një lidhje të fortë midis kohës para ekranit të prindërve dhe fëmijëve të tyre; prindërit që përdornin shpesh ekranet kishin fëmijë që bënin të njëjtën gjë. E rëndësishmja, fëmijët me kohë më të ulët para ekranit shënuan rezultate më të larta në testet e gjuhës për gramatikën dhe fjalorin.

Dr. Tulviste vuri në dukje se asnjë formë e përdorimit të ekranit nuk tregoi një ndikim pozitiv në aftësitë gjuhësore të fëmijëve. Edhe aktivitetet si leximi i librave elektronikë ose luajtja e lojërave edukative ishin më pak ndikuese në krahasim me ndërveprimet e drejtpërdrejta verbale me prindërit. Ajo theksoi se videolojërat, në veçanti, kishin një efekt të dukshëm negativ në aftësitë gjuhësore, pavarësisht nëse prindi apo fëmija luanin.

Faktorët kulturorë gjithashtu mund të luajnë një rol në këto gjetje. Dr. Tulviste përmendi se për fëmijët estonezë, ka pak lojëra edukative të përshtatshme për moshën dhe ato të disponueshme shpesh përmbajnë gjuhë të huaja ose interaktivitet të kufizuar, duke ofruar mundësi minimale për rritjen e gjuhës gojore dhe aftësive të komunikimit.

Studiuesit planifikojnë të hetojnë më tej se si modelet e kohës para ekranit dhe efektet e tyre në zhvillimin e gjuhës kanë evoluuar që nga pandemia, pasi të dhënat u mblodhën fillimisht në vitin 2019. Studimet gjatësore që ndjekin familjet me kalimin e kohës do të ishin të vlefshme për të kuptuar se si këto modele ndikojnë në trajektoret e zhvillimit të fëmijëve.

Dr. Tulviste përfundoi: "Do të jetë interesante të shqyrtohen kërkimet e ardhshme mbi zhvillimin e gjuhës dhe ndikimin e përdorimit të ekranit gjatë pandemisë, duke marrë parasysh ndryshimet drastike në ekspozimin ndaj ekranit për shumë familje."/Talker – Syri.net