Nga 'ilfattoquotidiano.it'/

Një vendim i Gjykatës së Drejtësisë së Bashkimit Evropian rrezikon të prishë planin e Italisë, e cila synon të dërgojë në Shqipëri emigrantët që përcillen në Mesdhe për t'i nënshtruar në të ashtuquajturat procedura të përshpejtuara në kufi për shqyrtimin e kërkesave për azil. Në bazë të ligjit me të cilin Parlamenti ratifikoi marrëveshjen e nënshkruar me Tiranën, në qendrat shqiptare nën juridiksionin italian do të dërgohen vetëm shtetasit e vendeve të origjinës të përcaktuara si të sigurta.

Për qëllime të shqyrtimit të kërkesave për mbrojtje ndërkombëtare, legjislacioni europian parashikon që shtetet anëtare mund të hartojnë një listë të këtyre vendeve, të cilën Italia e përditësoi 7 majin e kaluar me një dekret ndërministror. Dhe këtu qëndron problemi. Sepse shumica e vendeve që qeveria italiane i konsideron ‘të sigurta’ shohin përjashtimin e disa zonave apo kategorive të njerëzve për të cilët Ministria e Punëve të Jashtme e vendos e bardhë mbi të zezë, por ato vende nuk janë të sigurta.

Sot Gjykata e BE-së është shprehur se kjo gjë nuk mund të bëhet, se një vend ose është i sigurt për të gjithë ose nuk është i sigurt për askënd. Duke sqaruar mënyrën sesi duhet interpretuar neni 37 i Direktivës Europiane 2013/32 që rregullon çështjen dhe censuron mundësinë e ndalimit, për qëllime të procedurave të përshpejtuara, të emigrantëve që vijnë nga vende pjesërisht të sigurta, si në Itali ashtu edhe në Shqipëri.

Pas një sërë vonesash që shtynë hapjen e dy qendrave në Shqipëri, të planifikuar fillimisht për majin e kaluar, qeveria ka siguruar se inaugurimi do të bëhet brenda tetorit. Qendra Gjadrit, e cila fillimisht do të mund të strehojë rreth 800 persona, do t'i kushtohet të ashtuquajturës procedurë të përshpejtuar për shqyrtimin e kërkesave për azil. Pritja e emigrantëve në qendër, thotë ligji, duhet të vleftësohet brenda 48 orëve nga një gjyqtar, siç ndodh tashmë në Itali me shumë polemika për shkak të mungesës së vlefshmërisë nga magjistratët e Katanias. Vetëm meshkujt e rritur nga vendet ‘të sigurta’ do të kenë mundësi të aksesojnë procedurat, të cilat krahasuar me ato të zakonshmet kërkojnë kohë më të shkurtra dhe kanë më pak garanci për aplikantin.

Përveç Shqipërisë, Algjerisë, Bosnje-Hercegovinës, Cape Verde, Bregut të Fildishtë, Gambisë, Gjeorgjisë, Gana, Kosovës, Maqedonisë së Veriut, Marokut, Malit të Zi, Nigerisë, Senegalit, Serbisë dhe Tunizisë, qeveria Meloni ka përfshirë këtu edhe Bangladeshin, Sri Lanka, Kamerunin dhe Egjiptin, nga të cilët vijnë shumë emigrantë që kalojnë Mesdheun, por edhe nga Kolumbia dhe Peruja. Sipas Direktivës Evropiane 32/2013, ‘një vend konsiderohet vend i sigurt i origjinës nëse, në bazë të statusit të tij ligjor, zbatimit të ligjit brenda një sistemi demokratik dhe situatës së përgjithshme politike, mund të tregohet se ka nuk ka persekutim të përgjithshëm dhe të vazhdueshëm, as torturë ose forma të tjera dënimi ose trajtimi çnjerëzor ose poshtërues, as rrezik për shkak të dhunës pa dallim në situata të konfliktit të armatosur të brendshëm ose ndërkombëtar’.

Megjithatë, siç ndodh edhe në shtetet e tjera të BE-së, edhe qeveria italiane ka caktuar si vende të sigurta për të cilat ka përjashtuar zona apo kategori të caktuara njerëzish. Arsyet gjenden në ‘dosjen e vendit’ bashkëlidhur me dekretin ndërministror që përcakton vendet e sigurta. Për Tunizinë, qytetarët e së cilës janë në vendin e tretë për nga numri i zbarkimeve në vitin 2024, nën ‘çdo përjashtim për pjesë të territorit ose kategori njerëzish’ lexojmë: ‘Komuniteti LGBTQI+’. Sepse, shpjegohet në dosjen e përgatitur nga Farnesina, ‘art. 230 i Kodit Penal sanksionon marrëdhëniet homoseksuale konsensuale me tre vjet burgim’.

Duke vijuar leximin në dosjet e vendeve nga ku largohen ata që marrin rrugën e Mesdheut qendror, dhe si rrjedhim, njerëzit që Italia do të dërgojë në qendrat në Shqipëri, në atë të Egjiptit zbulojmë se vendi nuk mund të konsiderohet i sigurt për ‘kundërshtarët politikë, disidentët, aktivistët dhe mbrojtësit e të drejtave të njeriut ose për ata që mund të bien nën bazat e persekutimit të përmendur në nenin 8, paragrafi 1, germa e) të Dekretit Legjislativ 19 nëntor 2007, n. 251’.

Bangladeshi: ‘Komunitetet LGBTQI+, viktima të dhunës gjinore, përfshirë gjymtimin gjenital të femrave, pakicat etnike dhe fetare, personat e akuzuar për krime politike dhe të dënuarit me vdekje. Vërehet gjithashtu fenomenin në rritje të njerëzve të detyruar të braktisin shtëpitë e tyre pas ngjarjeve ekstreme klimatike. Shkurtimisht, me përjashtim të sirianëve, vendi i të cilëve tashmë nuk është përfshirë në listën e qeverisë, tre nga katër vendet kryesore të origjinës së emigrantëve që kalojnë detin konsiderohen pjesërisht ‘të sigurta’.

Praktika e përjashtimit të zonave apo kategorive ishte parashikuar nga Direktiva Europiane 85 e vitit 2005, e cila megjithatë u shfuqizua me Direktivën 32 të vitit 2013, ajo që rregullon aktualisht këtë çështje. Duke vendosur mbi ankesën e një shtetasi moldav që kishte kërkuar mbrojtje ndërkombëtare në Republikën Çeke, Gjykata e Drejtësisë e BE-së sqaroi se si duhet interpretuar direktiva. Autoritetet çeke kishin refuzuar kërkesën e shtetasit moldav duke marrë parasysh, në veçanti, faktin se Moldavia, me përjashtim të Transnistrisë, ishte caktuar një vend i sigurt origjine. Gjyqtarët e Luksemburgut deklaruan se ligji i BE-së parandalon një shtet anëtar që të përcaktojë një vend të tretë si vend të sigurt të origjinës vetëm për një pjesë të territorit të tij. Përkundër çdo dyshimi të mëtejshëm, Gjykata citon ligjvënësit europian, i cili, duke shfuqizuar direktivën e mëparshme, vendosi shprehimisht kundër emërtimeve të pjesshme dhe pikërisht për të shmangur abuzimin me shqyrtimin e përshpejtuar të kërkesave për azil.

Gjykata vendosi se gjyqtari kombëtar i thirrur për të verifikuar legjitimitetin e një akti administrativ në fushën e mbrojtjes ndërkombëtare, siç është ndalimi për qëllime të procedurave të përshpejtuara kufitare, ka detyrimin të vërejë ex officio një shkelje të rregullave të Bashkimit. ligji në lidhje me përcaktimin e vendeve të sigurta të origjinës. Një formulë që legjitimon njëherë e mirë punën e bërë edhe nga gjyqtarët e Gjykatës së Katanias, të nxitur nga qeveria dhe mazhoranca italiane për vleftësimin e fazës së ndalimin për procedura të përshpejtuara në qendrën e Raguzës në Pozzallo.

Nuk është rastësi që ndër urdhëresat më të fundit të Katanias, ka një të tillë, që ngre çështjen e përcaktimit të vendeve të sigurta në lidhje me rastin e një shtetasi egjiptian dhe kujton dy vendime paraprake që janë në pritje në Gjykatën e Drejtësisë: atë të Gjykata e Përgjithshme e Firences dhe ajo e Gjykatës së Brno-s (Republika Çeke) për të cilat gjyqtarët evropianë sapo kanë shprehur mendimin e tyre. Me pak fjalë, magjistratët kompetentë, të cilët në rastin e vendqëndrimit të pritjes në Shqipëri do të jenë ata të Gjykatës së Romës, do të duhet të zbatojnë direktivën evropiane në mënyrën që ka vendosur Gjykata.

A kërkon Policia vërtetimin e ndalimit të një shtetasi tunizian për shqyrtimin e përshpejtuar të kërkesës së tij? Sipas gjyqtarëve evropianë, gjyqtarit italian nuk do t'i mbetet gjë tjetër veçse ta mohojë, sepse Tunizia nuk mund të konsiderohet një vend i sigurt duke qenë se nuk është e sigurt për disa qytetarë të saj. Kështu për egjiptianët ashtu si për të tjerët. Nëse Italia vendos t'i çojë në qendrat që po plotëson në Shqipëri, me shumë mundësi do të detyrohet t'i hipë sërish dhe t'i çojë në Itali ku aplikimet e tyre do të shqyrtohen me procedurë të zakonshme dhe pa mundur t'i ndalojnë. Natyrisht, qeveria do të kundërshtojë që legjislacioni i ri i Paktit të Migracionit dhe Azilit i miratuar këtë vit nga Parlamenti i BE-së parashikon edhe një herë mundësinë e përcaktimit të pjesshëm, por formula është e ndryshme dhe, sipas Gjykatës së BE-së, do t'i detyrojë vendet anëtare të rishikojnë emërtimet. Gjithsesi, do të flasim sërish kur reforma të hyjë në funksion, në qershor të 2026. Deri atëherë, vlen ajo që thanë sot gjyqtarët e BE-së. /ilfattoquotidiano.it/