Italia zbuloi këtë javë një plan ambicioz Strukturor Buxhetor - "Piano Strutturale di Bilancio (PSB)", që synon të trajtojë sfidën e saj të borxhit afatgjatë duke stabilizuar financat publike. 

Megjithëse plani synon të largojë Italinë nga Procedura e Deficitit të Tepruar të Bashkimit Evropian (EDP) deri në vitin 2026, disa ekonomistë po paralajmërojnë se konsolidimi agresiv fiskal që ai propozon mund të dëmtojë rritjen, duke e shtyrë potencialisht vendin në recesion.

Duke paraqitur planin, Ministri i Ekonomisë Giancarlo Giorgetti parashtroi objektiva ambicioze për të reduktuar deficitin, për të mbështetur investimet publike dhe për të ulur nivelet e larta të borxhit të Italisë. Megjithatë, arritja e një ekuilibri midis disiplinës fiskale dhe reformës ekonomike do të jetë vendimtare për suksesin e saj.

PSB e Italisë: Zbulohen objektivat kryesorë ekonomikë

Plani Strukturor i Buxhetit përcakton disa objektiva kyç që synojnë stabilizimin e perspektivës fiskale të Italisë:

Rritja reale e PBB-së : Parashikohet në 1.0% për vitin 2024.

Raporti i deficitit ndaj PBB-së : Ulur në 3.8% në 2024, me synimin për të rënë nën 3% deri në vitin 2026.

Raporti i borxhit ndaj PBB-së : Vlerësohet në 134.8% në 2023, pritet të rritet në 137.5% deri në 2027 përpara se të stabilizohet në 134.9% deri në 2029.

Suficiti primar : Arritja e një suficiti të vogël prej 0.1% në vitin 2024. Sipas qeverisë kjo shihet si një “objektiv moral”, pasi shënon një kthesë nga vitet e deficiteve primare.

Bilanci primar strukturor : Parashikohet të jetë mesatarisht 1.1% e prodhimit të brendshëm bruto nga 2025 deri në 2029.

Borxhi publik i Italisë, një nga më të lartat në eurozonë, mbetet një pengesë e rëndësishme për qëndrueshmërinë fiskale. Vetëm pagesat e interesit parashikohen të arrijnë në 3.9% të prodhimit të brendshëm bruto në vitin 2024, duke konsumuar një pjesë të madhe të burimeve publike dhe duke kufizuar hapësirën për investime të orientuara drejt rritjes.

 Ministri Giorgetti pranoi barrën e rëndë të borxhit dhe nevojën urgjente për reforma strukturore.

"Rruga jonë fiskale është realiste, e besueshme dhe e kujdesshme," shkroi Giorgetti në prezantimin e PSB, duke shtuar se "është projektuar për të ulur gradualisht normën e interesit për borxhin e ri dhe për të kontrolluar diferencën e obligacioneve të qeverisë". 

Investimet publike dhe PNRR

Ndërsa shtrëngimi fiskal është një fokus qendror, plani i ri fiskal thekson gjithashtu rëndësinë e investimeve publike, veçanërisht nëpërmjet mbështetjes në Planin Kombëtar të Rimëkëmbjes dhe Rezistencës së Italisë (PNRR). Qeveria pret që investimet e mbështetura nga PNRR të rrisin PBB-në me 1.1% deri në vitin 2031.

Në afat të shkurtër, Italia do të fokusohet në zbatimin e plotë të PNRR deri në vitin 2026, duke synuar sektorë kyç si:

Reforma në drejtësi
Efikasiteti i administratës publike
Dixhitalizimi
Konkurrencë e përmirësuar
Përmirësimi i mjedisit të biznesit

Megjithatë, duke qenë se vetëm investimet publike nuk do të jenë të mjaftueshme për të përmbushur nevojat afatgjata të Italisë, veçanërisht në fusha të tilla si energjia e gjelbër dhe infrastruktura, PSB thekson nevojën për të tërhequr kapital privat. 

Reformat strukturore që synojnë heqjen e barrierave për investimet private do të jenë vendimtare për të siguruar volumin e financimit të nevojshëm për të mbështetur tranzicionin energjetik, mjedisor dhe teknologjik.

A mund të çojë një konsolidim i tepruar fiskal në recesion ekonomik?

Ndërsa qeveria është optimiste për përfitimet e strategjisë së saj fiskale, ekonomistët, duke përfshirë Filippo Taddei nga Goldman Sachs, kanë shprehur shqetësime për ndikimin e mundshëm të një shtrëngimi fiskal të tillë agresiv në rritjen ekonomike të Italisë.

Taddei vlerësoi angazhimin e qeverisë për konsolidimin fiskal, por paralajmëroi se ritmi më i shpejtë i shtrëngimit fiskal mund të çojë në pasoja të padëshiruara, veçanërisht nëse momenti i rritjes vazhdon të dobësohet. 

Sipas Taddei, mbështetja e planit te rritja nominale e nxitur nga inflacioni për të reduktuar borxhin mund të dështojë nëse Banka Qendrore Evropiane (BQE) arrin të rikthejë inflacionin në objektivin e saj prej 2% më shpejt se sa pritej.

Taddei gjithashtu vuri në dukje dy sfida specifike me të cilat do të përballet Italia në periudhën afatmesme:

1.     Rritja e kostove të huamarrjes : Duke filluar nga viti 2025, normat reale të huamarrjes së Italisë pritet të kthehen pozitive për herë të parë që nga viti 2020, duke e bërë më të shtrenjtë për qeverinë financimin e borxhit të saj.

2.     Kreditë tatimore të ndërtimit : Kostoja e kredive tatimore të lëshuara ndërmjet viteve 2021-2023 do të vazhdojë të rëndojë mbi financat publike, duke shtuar më shumë se 2% të PBB-së në emetimin vjetor të borxhit deri në vitin 2027, duke komplikuar më tej përpjekjet për të ulur deficitin.

Ai më tej paralajmëroi se ekonomia e Italisë mund të rrëshqasë në një recesion deri në vitin 2030 pasi shtrëngimi fiskal zvogëlon perspektivat e rritjes.

"Konsolidimi fiskal i propozuar nga qeveria italiane ka të ngjarë të peshojë mbi rritjen e ardhshme, ndoshta duke e shtyrë, si në parashikimet e qeverisë, ekonominë italiane në recesion," tha Taddei. 

Ecja në litar drejt stabilitetit fiskal

Plani Strukturor i Buxhetit të Italisë përcakton një kurs të guximshëm për konsolidimin fiskal, duke synuar të reduktojë nivelet e larta të borxhit të vendit dhe të stabilizojë financat publike. Ndërsa objektivat fiskalë të planit janë të qarta, suksesi i tij do të varet nga sa mirë Italia do të lundrojë në peizazhin kompleks ekonomik në vitet e ardhshme. 

Aftësia e qeverisë për të ruajtur disiplinën fiskale duke mbështetur rritjen do të jetë kyçe. 

Megjithatë, nëse masat shtrënguese rezultojnë shumë agresive, ato mund të mbytin aktivitetin ekonomik dhe potencialisht ta shtyjnë vendin në një recesion.

Rruga përpara për Italinë është e mbushur me sfida, por PSB ofron një rrugë drejt stabilitetit afatgjatë - nëse ekzekutohet me kujdes./ Euronews - Syri.Net