Presidenti i ri i Sri Lankës ka shpërndarë parlamentin për t'i hapur rrugë zgjedhjeve të përgjithshme të parakohshme.

Anura Kumara Dissanayake shpërndau parlamentin prej 225 anëtarësh në të cilin aleanca e tij e majtë, Pushteti Popullor Kombëtar (NPP) kishte vetëm tre vende.

Zgjedhjet do të mbahen më 14 nëntor, pothuajse një vit përpara afatit, sipas një njoftimi në gazetën zyrtare të qeverisë.

Presidenti zgjodhi gjithashtu aleatin e tij Harini Amarasuriya si kryeministër të martën, duke zgjedhur një grua për herë të tretë në historinë e vendit.

Dissanayake fitoi zgjedhjet presidenciale të vendit të shtunën.

Ai kishte sinjalizuar se do të shpërndante parlamentin shpejt pasi të zgjidhej për të kërkuar një mandat të ri për të ndjekur politikat e tij. Ai më parë tha se "nuk kishte kuptim të vazhdohej me një parlament që nuk është në përputhje me atë që njerëzit duan".

Zgjedhjet e fundit të përgjithshme në Sri Lanka, ku deputetët zgjidhen për një mandat pesë-vjeçar, u zhvilluan në gusht 2020.

Dissanayake, i cili ka tërhequr mbështetje në rritje vitet e fundit për politikat e tij kundër korrupsionit dhe kundër varfërisë, fitoi zgjedhjet e para të vendit që nga kolapsi i ekonomisë së tij në 2022, duke ndezur protesta dhe duke detyruar presidentin e atëhershëm Gotabaya Rajapaksa të ikte dhe të jepte dorëheqjen.

Ishte një kthesë e jashtëzakonshme për një politikan që fitoi vetëm 3% në zgjedhjet presidenciale të 2019-ës.

Sfida e menjëhershme e Dissanayake është të rinegociojë pjesë të një marrëveshjeje shpëtimi prej 2.9 miliardë dollarësh me Fondin Monetar Ndërkombëtar (FMN) që ka përfshirë masa të dhimbshme shtrënguese.

Menjëherë pas marrjes së detyrës, presidenti i ri tha se nuk kishte zgjidhje magjike për vështirësitë me të cilat përballeshin njerëzit, por do të kërkonte një përpjekje kolektive për t'i dhënë fund krizës.

Në Sri Lanka, presidenti kryeson kabinetin dhe emëron ministrat nga deputetët, ndërsa kryeministri vepron si zëvendës i presidentit dhe drejton partinë në pushtet.

Pak përpara se Dissanayake të bënte betimin si president të hënën, Dinesh Gunawardene dha dorëheqjen si kryeministër.

Zëvendësuesi i tij Amarasuriya është një nga tre deputetët e NPP. Ish-lektores së universitetit iu dha edhe përgjegjësia ministrore për drejtësinë, arsimin dhe punën.

Rolet e mbetura të kabinetit të përkohshëm u ndanë mes dy të tjerëve.

Amarasuriya bëri fushatë së bashku me Dissanayake në 2019, përpara se të zgjidhej si deputet vitin e ardhshëm.

Karriera e saj si aktiviste publike nisi në vitin 2011, kur mori pjesë në protestat që kërkonin arsim falas.

Që atëherë, 54-vjeçarja është bërë e njohur për mbrojtjen e saj për zhvillimin e të rinjve, mbrojtjen e fëmijëve dhe pabarazinë gjinore, ndër çështje të tjera të drejtësisë sociale.

Emërimi i saj si kryeministre e 16-të e Sri Lankës e bën atë akademikun e parë që merr detyrën. Ajo ndjek gjurmët e vetëm dy grave të tjera - Sirimavo Bandaranaike dhe Chandrika Bandaranaike Kumaratunga - të dyja kishin lidhje familjare me politikën. Një grua nuk e ka mbajtur këtë rol që nga viti 2000./ BBC - Syri.Net