Migrimi i paautorizuar në vendet e Bashkimit Evropian ra ndjeshëm në përgjithësi në tetë muajt e parë të këtij viti, edhe pse retorika politike dhe dhuna kundër emigrantëve u rritën dhe partitë e ekstremit të djathtë që mbështesin politikat kundër imigracionit, arritën përfitime në votime.

Megjithatë, pati një rritje në ardhjet e emigrantëve në Ishujt Kanarie, një arkipelag spanjoll afër bregut afrikan që përdoret gjithnjë e më shumë si një gur alternativ për në Evropën kontinentale.

Migrimi i parregullt dominoi zgjedhjet parlamentare evropiane në qershor dhe ndikoi në zgjedhjet e fundit shtetërore në Gjermaninë lindore, ku një parti e ekstremit të djathtë fitoi për herë të parë që nga Lufta e Dytë Botërore. Qeveria gjermane këtë javë njoftoi se po zgjeronte kontrollet kufitare rreth territorit të saj pas sulmeve të fundit ekstremiste.

Çfarë tregojnë numrat?

Pavarësisht debateve të nxehta, kalimet e parregullta mbi kufijtë jugorë të BE-së – rajoni që sheh migrimin më të paautorizuar – u ulën me 35% nga janari në gusht, sipas shifrave të fundit paraprake të përpiluara nga Organizata Ndërkombëtare për Migracionin e Kombeve të Bashkuara.

Gati 115,000 emigrantë - më pak se 0.03% e popullsisë së BE-së - kanë mbërritur pa leje në BE përmes rrugëve të Mesdheut dhe Atlantikut deri më tani këtë vit, krahasuar me 176,252 gjatë së njëjtës periudhë të vitit të kaluar, thotë OKB. Në të kundërt, më shumë se një milion njerëz, shumica e të cilëve ikin nga konflikti në Siri, hynë në BE në vitin 2015.

Të dhënat e ndara nga agjencia e kufirit dhe rojes bregdetare të BE-së, Frontex tregojnë një prirje të ngjashme: Kalimet e paautorizuara mbi kufijtë jugorë të rajonit ranë 39% në përgjithësi këtë vit krahasuar me vitin e kaluar.

“Emergjenca nuk është numerike këtë vit, as vitin e kaluar”, tha për Associated Press Flavio di Giacomo, një zëdhënës i zyrës së IOM-it për Mesdheun.

Camille Le Coz, një drejtore e asociuar e Institutit jofitimprurës të Politikave të Migracionit në Evropë, tha se migrimi i parregullt "po merr shumë vëmendje në krahasim me shtrirjen e çështjes dhe në krahasim me çështjet e tjera që Evropa duhet të trajtojë, si ndryshimi i klimës".

Rruga më e përdorur për emigrantët është nga Afrika e Veriut, përmes Mesdheut të rrezikshëm Qendror për në Itali. Megjithatë, afërsisht 64% më pak emigrantë zbritën në Itali këtë vit, sesa gjatë së njëjtës periudhë më 2023, sipas numrave të IOM dhe Frontex.

Ekspertët thonë se kjo është rezultat i goditjes së mbështetur nga BE në Tunizi dhe Libi, e cila ka një çmim për emigrantët, shumë prej të cilëve grumbullohen sistematikisht dhe hidhen në shkretëtirë.

Megjithatë, sa kohë do të vazhdojë tendenca rënëse, mbetet për t'u parë. Kontrabandistët janë gjithmonë të shpejtë për t'u përshtatur dhe për të gjetur rrugë të reja rreth kontrolleve kufitare. Në Mesdheun Lindor, rruga e dytë më e përdorur, rrjetet e kontrabandës po përdorin tani skafet në mënyrë gjithnjë e më agresive për të shmangur kontrollet dhe duke synuar ishujt më larg nga bregu turk në  Egjeun qendror, sipas autoriteteve greke.

Numri i emigrantëve që mbërrijnë në Greqi përmes detit dhe tokës gjatë tetë muajve të parë të vitit u rrit me 57%, tregojnë të dhënat e OKB-së.

Një goditje alarmante në Atlantik

Ndërkohë, migrimi i parregullt nga Afrika Perëndimore në Ishujt Kanarie nëpërmjet Atlantikut, rruga e tretë më e përdorur, është më shumë se dyfishuar: Më shumë se 25,500 migrantë - kryesisht nga Mali, Senegali dhe vende të tjera të Afrikës Perëndimore - kishin mbërritur në ishuj si e 31 gushtit, thotë OKB.

Emigrantë të tjerë të panumërt janë zhdukur përgjatë rrugës, ku erërat dhe rrymat e forta të Atlantikut punojnë kundër tyre. Disa varka me emigrantë, që mbanin vetëm mbetjet e shtetasve malianë, mauritanianë dhe senegalezë, janë gjetur këtë vit duke u larguar deri në Karaibe dhe jashtë Brazilit. Shifrat e sakta janë të vështira për t'u verifikuar, por grupi spanjoll i të drejtave të emigrantëve Walking Borders ka raportuar më shumë se 4,000 të vdekur ose të zhdukur.

Trendi i ka vënë autoritetet spanjolle në gatishmëri për vjeshtën, kur kushtet në Atlantik janë më të favorshmet për udhëtim. Tradhtia e rrugës duket se ka bërë pak për të penguar migrantët e mundshëm, radhët e të cilëve janë rritur duke përfshirë njerëz nga Siria dhe Pakistani, sipas shpëtimtarëve.

"Ka situata që duhen adresuar, si situata në Ishujt Kanarie," pranoi Le Coz.

Një krizë humanitare

Emigrantët e rritur që arrijnë me sukses në Kanarie zakonisht vazhdojnë të lëvizin, duke u nisur drejt premtimit për punë dhe siguri në kontinentin e Spanjës ose në vende të tjera evropiane më në veri. Por ky nuk është rasti për mijëra të mitur të pashoqëruar. Sipas ligjit spanjoll, këta emigrantë të rinj duhet të merren nën krahun e qeverisë lokale, duke çuar në strehimore të mbipopulluara dhe një krizë politike. Në fillim të këtij viti, udhëheqësit e ishujve luftuan pa sukses që rajonet e tjera të Spanjës të ndajnë përgjegjësinë.

Kryeministri spanjoll, Pedro Sánchez së fundmi udhëtoi në tre vende të Afrikës Perëndimore,  në një përpjekje për të frenuar migracionin. Në Senegal, ai dhe presidenti Bassirou Diomaye Faye nënshkruan marrëveshje për të promovuar mundësitë e përkohshme të punës në Spanjë për shtetasit senegalezë dhe trajnimin profesional në Senegal. Ata ranë dakord gjithashtu për të rritur bashkëpunimin policor.

Nuk ka zgjidhje magjike

Pavarësisht nga ndjenjat aktuale kundër emigrantëve, popullsia e Evropës në plakje, rënia e lindjeve dhe mungesa e fuqisë punëtore, vetëm sa kanë rritur nevojën për punëtorët emigrantë për të mbështetur pensionet dhe për të nxitur rritjen ekonomike.

Dhe për sa kohë që migrantëve u mungojnë mundësitë në vendet e tyre, eksodi i tyre do të vazhdojë. Shtojini kësaj paqëndrueshmërinë dhe konfliktin në rritje në pjesë të Afrikës, Lindjes së Mesme dhe Azisë që kanë zhvendosur miliona.

"Nuk ka asnjë pengesë magjike," tha Le Coz. “Emigrantët përfundojnë duke marrë dëmin e gjithë kësaj: ata po rrezikojnë jetën e tyre, po bëjnë punë në Evropë ku përballen me status të pasigurt ligjor prej vitesh dhe janë të cenueshëm ndaj të gjitha llojeve të shfrytëzimit.”

Ndërsa zgjidhjet afatgjata për të trajtuar migrimin e paautorizuar janë duke u zbatuar, të tilla si programet e përkohshme të punës për migrantët, ato ende janë të mangëta.

“Ky është një hap në drejtimin e duhur, por kjo duhet të ndodhë në një shkallë shumë më të madhe dhe ata kanë nevojë që sektori privat të përfshihet më shumë,” shtoi Le Coz./ AP.