Vendimi i Gjermanisë për të forcuar kontrollet në secilin prej kufijve të saj tokësorë duket i nxitur kryesisht nga politika, është i vështirë për t'u justifikuar me ligj, i jep një goditje të rëndë lëvizjes së lirë të çmuar të Evropës dhe mund të testojë rëndë unitetin e BE-së.

Berlini tha të hënën se kontrollet e vendosura në kufirin e tij me Austrinë që nga viti 2015, dhe që nga viti i kaluar me Poloninë, Republikën Çeke dhe Zvicrën, do të shtrihen javën e ardhshme në Francë, Luksemburg, Belgjikë, Holandë dhe Danimarkë.

Masa do të frenonte migrimin dhe do të "mbronte nga rreziqet akute të paraqitura nga terrorizmi islamik dhe krimi i rëndë", tha Nancy Faeser, ministrja e brendshme.

Më e fundit në një seri sulmesh vdekjeprurëse me thikë në të cilat të dyshuarit ishin azilkërkues, në Solingen muajin e kaluar, erdhi disa ditë përpara zgjedhjeve rajonale të krizës në Gjermaninë lindore që rezultuan në partinë e ekstremit të djathtë, Alternativa për Gjermaninë (AfD) kundër imigracionit, duke shënuar sukese historike në dy shtete.

Sondazhet tregojnë se migrimi është gjithashtu shqetësimi më i madh i votuesve në Brandenburg, i cili mban zgjedhjet e veta brenda dy javësh – me Partinë Social Demokrate të qendrës së majtë të Olaf Scholz, që parashikohet të përfundojë pas partisë së ekstremit të djathtë – dhe koalicioni i sëmurë i kancelares duket se po shkon drejt një humbje dërrmuese në zgjedhjet federale të vitit të ardhshëm.

“Qëllimi i qeverisë duket se është t'u tregojë në mënyrë simbolike gjermanëve dhe migrantëve të mundshëm se këta të fundit nuk kërkohen më këtu,” tha Marcus Engler nga Qendra Gjermane për Kërkimin e Integrimit dhe Migracionit.

Faeser tha se kontrollet e reja do të përfshijnë një skemë që lejon që më shumë njerëz të kthehen direkt në kufi, por nuk pranoi të hyjë në detaje. Zyrtarët dhe diplomatët në Bruksel kanë shprehur shqetësim, duke e quajtur masën "transparente" dhe "që synon dukshëm një audiencë të brendshme".

Pozicioni qendror i Gjermanisë në BE dhe statusi i saj si ekonomia më e madhe e bllokut, do të thotë se kontrollet, që do të hyjnë në fuqi më 16 shtator për gjashtë muajt e parë, mund të kenë një ndikim që shkon shumë përtej votuesve të vendit.

Në parim, zona Shengen e Evropës pa pasaporta, e cila u krijua më 1985 dhe tani përfshin 25 nga 27 shtetet anëtare të BE-së plus katër të tjera, duke përfshirë Zvicrën dhe Norvegjinë, lejon lëvizjen e lirë mes tyre të gjitha pa kontrolle kufitare.

Kontrollet e përkohshme lejohen në raste urgjente dhe rrethana të jashtëzakonshme për të shmangur kërcënimet specifike ndaj sigurisë së brendshme ose politikës publike, dhe zakonisht janë vendosur pas sulmeve terroriste, për ngjarje të mëdha sportive dhe gjatë pandemisë.

Gjithnjë e më shumë, megjithatë, qeveritë evropiane, shpesh nën presionin e retorikës së ekstremit të djathtë mbi emigracionin, kanë riimponuar kontrolle pa justifikimin e kërcënimeve konkrete dhe specifike, apo argumente të qarta se si kontrollet mund të ndihmojnë në zbutjen e tyre.

Megjithëse politikat e imigracionit dhe procedurat e ndjekjes së azilit, për shembull, vendosen në nivel kombëtar, lëvizja e lirë evropiane, argumentojnë shumë vëzhgues, e bën një objektiv të lehtë – dhe “kthimin e kontrollit të kufijve” si tituj efektivë.

Përveç Gjermanisë, anëtarët e Shengenit që aktualisht operojnë kontrolle në kufij të veçantë përfshijnë Austrinë, e cila përmend kërcënimet e sigurisë të lidhura me Ukrainën dhe presionin mbi azilin për të kontrolluar ardhjet nga Sllovakia, Republika Çeke, Sllovenia dhe Hungaria.

Danimarka, duke përmendur kërcënimet terroriste që lidhen me luftën në Gaza dhe rreziqet e spiunazhit rus, po kryen kontrolle në tranzitin tokësor dhe detar, Gjermania dhe Franca po kontrollon mbërritjet në zonën Shengen për shkak të një kërcënimi terrorist në rritje.

Italia, Norvegjia, Suedia, Sllovenia dhe Finlanda po kryejnë gjithashtu kontrolle kufitare, duke përmendur në mënyra të ndryshme aktivitetin terrorist, luftërat në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme, aktivitetin e inteligjencës ruse, rritjen e flukseve të migracionit dhe krimin e organizuar në Ballkan.

Si garantues i traktatit të Shengenit, Komisioni Evropian – i cili u njoftua për planet e Gjermanisë të hënën – ka pranuar përgjithësisht justifikimet e shteteve anëtare për rivendosjen e kontrolleve të përkohshme pa dyshime.

Vëzhguesit presin që ajo të bëjë të njëjtën gjë për kërkesën e Berlinit, pavarësisht nga fakti se duket se ka pak justifikim të qartë praktik – përtej një kërcënimi elektoral nga e djathta ekstreme kundër imigracionit – për kontrolle në të nëntë kufijtë e vendit.

Komisioni tha të martën se shtetet anëtare u lejuan të ndërmarrin një hap të tillë për të adresuar "një kërcënim serioz", por masat duhet të jenë "të nevojshme dhe proporcionale" dhe duhet "të mbeten rreptësisht të jashtëzakonshme".

Kontrollet e përkohshme gjermane "paraqesin një shkelje të dukshme disproporcionale të parimit të lëvizjes së lirë brenda zonës Shengen", tha Alberto Alemanno, një profesor i së drejtës evropiane në HEC Paris.

“Nuk do të fluturojë sipas ligjit të BE-së – megjithatë a do ta largojë kjo Scholz-in të ecë përpara?” tha ai. Christopher Wratil i Universitetit të Vjenës ishte edhe më i ashpër, duke akuzuar Berlinin se "qeveriste sikur AfD të ishte [tashmë] në pushtet".

Pas ditës së sotme, tha Wratil, politikanët gjermanë "nuk duhet të më thonë më se dikush tjetër po dështon të respektojë ligjin e BE-së ... Duke dashur të fshijë Shengenin me një goditje të thjeshtë të lapsit - dhe krejtësisht pa menduar."

Të tjerë vunë në dukje vlerën ekonomike të zonës Shengen. Një raport i Fondacionit Bertelsmann qysh në vitin 2016, vlerësonte se rifutja e kontrolleve të kufirit të brendshëm do t'i kushtonte Evropës rreth 470 miliardë euro (397 miliardë £), në rritje të humbur gjatë 10 viteve.

Gerald Knaus, kryetari i iniciativës evropiane të stabilitetit, vuri gjithashtu në pikëpyetje efikasitetin e masës. "Kontrollet e kufirit të brendshëm që synojnë të kenë ndonjë efekt do të thotë fundi i Shengenit," tha Knaus në X.

Ata gjithashtu do të kërkonin "mbrojtje federale të kufirit dhe gardhe rreth Gjermanisë" dhe, për më tepër, "do të dështojnë nëse fqinjët nuk janë të interesuar të marrin pjesë," tha ai.

Pasi BE-ja më në fund ra dakord për një rishikim të vështirë të ligjeve të saj të zailit dhe migracionit në fillim të këtij viti, me rregullat që do të hyjnë në fuqi vetëm në vitin 2026, uniteti evropian mund të testohet seriozisht, nëse Gjermania u kërkon fqinjëve të saj të marrin përsëri një numër të madh.

Austria ka thënë tashmë se do të refuzojë të marrë mbrapsht çdo emigrant të refuzuar në kufirin gjerman, ndërsa kryeministri polak, Donald Tusk, të martën e quajti vendimin e Berlinit "të papranueshëm" dhe kërkoi konsultime urgjente./ The Guardian.