Studiuesit u mahnitën kur zbuluan se megaliti udhëtoi mbi 450 milje deri në vendin e tij të pushimit në Ëiltshire, Angli. Çfarë do të thotë ky zbulim për të kuptuarit tonë mbi popujt neolitikë?

Një studim i ri ka treguar se guri i Altarit prej gjashtë tonësh në zemër të Stonehenge erdhi nga veriu i largët i Skocisë – dhe jo nga Uellsi jugperëndimor, siç mendohej më parë.

Hulumtimi, i udhëhequr nga studenti i doktoraturës nga Uellsi, Anthony Clarke, përdori kristale minerale të studiuara brenda gurit ranor për të zbuluar se megaliti në qendër të monumentit antik u transportua nga njerëz parahistorikë nga të paktën deri në Invernessin e sotëm dhe ndoshta edhe po aq larg sa Ishujt Orkney.

Sipas rezultateve të publikuara në revistën shkencore Nature, guri kishte një nënshkrim unik që përputhej me gurin  95% nga Skocia verilindore.

"Unë nuk mendoj se do të falem nga njerëzit në vendin tim," tha Clarke me shaka për BBC Neës. “Do të jetë një humbje e madhe për Uellsin!”

Përveç pohimit se Stonehenge u ndërtua me gurë nga të gjitha pjesët e Britanisë së Madhe (gurë të tjerë erdhën nga Uellsi dhe Anglia), studimi tregon se ndërtimi i Stonehenge ishte një përpjekje shumë më e madhe bashkëpunuese midis popujve prehistorikë sesa ekspertët e kishin kuptuar më parë.

“Por në një këndvështrim serioz, Stonehenge duket se është përpjekje e madhe britanike që përfshin të gjithë njerëzit e ndryshëm nga i gjithë ishulli”, tha Clarke për BBC.

Me implikime serioze për të kuptuarit tonë të periudhës, zbulimi tregon për një Britani neolitike që ishte një shoqëri mjaft e lidhur dhe më e përparuar sesa kuptohej më parë.

“Ai rishkruan plotësisht marrëdhëniet midis popullsive neolitike të të gjithë Ishujve Britanikë”, tha për Guardian Rob Ixer, një studiues i lartë nderi në University College London dhe një nga ekspertët e përfshirë në studim. “Shkenca është e bukur dhe e jashtëzakonshme, dhe do të diskutohet për dekadat në vijim… ​​Është e mahnitshme.”