Talibanët në pushtet në Afganistan thanë të martën se rreth 3.7 milionë ish-refugjatë janë kthyer në vend që kur grupi islamik mori pushtetin tre vjet më parë. Deklarata ishte një përgjigje ndaj Organizatës Ndërkombëtare për Migracionin, ose IOM, e cila raportoi javën e kaluar se më shumë se dy herë më shumë afganë janë larguar nga vendi që nga viti 2020.

Cila anë është e saktë? Ndoshta të dyja.

Mosmarrëveshja filloi me një raport të IOM-it të 31 korrikut që thoshte se "gati 8 milionë afganë" janë larguar nga vendi gjatë katër viteve të fundit.

Nga ata, tha IOM, 85% u zhvendosën në vendet fqinje, kryesisht Iran dhe Pakistan, dhe pothuajse 1 milion u drejtuan në Evropë. IOM tha se pothuajse 70% e afganëve që shkuan në Iran përmendën mungesën e mundësive për punë si faktorin kryesor që nxit migrimin e tyre.

Ministria e Refugjatëve dhe të Kthyerve e drejtuar nga Talibanët sfidoi shifrën e IOM-it, duke thënë se nuk ka pasur një eksod kaq të rëndësishëm njerëzish nga vendi që nga pushtimi sovjetik dhe pushtimi pasues i Afganistanit për një dekadë në vitet 1980.

“Vetëm në tre vitet e fundit, 3.7 milionë qytetarë afganë janë kthyer në shtëpi, duke shënuar rastin e parë të një fluksi kaq të konsiderueshëm në 40 vitet e fundit në historinë e Afganistanit”, deklaroi ministria.

Ndërsa shifra e asnjërës palë nuk mund të konfirmohet në mënyrë të pavarur, është e mundur që të dy numrat të jenë të saktë.

Afganistani ka përjetuar dalje dhe hyrje të konsiderueshme njerëzish këtë dekadë. Shumë afganë ikin nga trazirat e shkaktuara nga tërheqja e koalicionit anti-terrorist të udhëhequr nga SHBA dhe kthimi në pushtet i talebanëve, të cilët vazhdojnë të luftojnë grupet kryengritëse afgane si dhe sanksionet e vendosura nga vendet perëndimore për shqetësimet e të drejtave të njeriut, kryesisht ligjet që ndalojnë gratë nga shumica e aspekteve të jetës publike.

Në të njëjtën kohë, shumë afganë po priten ftohtë në ato që ata shpresonin se do të ishin vende strehimi. Në raportin e saj, IOM-i pranoi se numri i afganëve të riatdhesuar nga Irani “mbetet vazhdimisht i lartë”. Ai deklaroi se gati 1 milion afganë u kthyen në shtëpi në vitin 2023, ku "70% ishin pa dokumente dhe 60% u kthyen me forcë".

Ndërkohë, Pakistani fqinj raportoi këtë javë se goditja e tij ndaj të huajve pa dokumente në vend ka çuar në riatdhesimin e afro 700,000 afganëve në 10 muajt e fundit. 1.4 milionë të tjerë refugjatë të ligjshëm afganë mbeten në vend.

IOM dhe agjencitë e saj partnere u kanë kërkuar vazhdimisht të gjitha vendeve që “të ndalojnë menjëherë kthimet e detyruara të afganëve, si në afat të shkurtër ashtu edhe afatgjatë, derisa të krijohen kushtet për të siguruar kthime të sigurta, dinjitoze dhe vullnetare, pavarësisht statusit ligjor”.

Ndikimi i ndryshimeve klimatike

Ndërkohë, Save the Children raportoi të martën se ngjarjet ekstreme të motit detyruan të paktën 38,000 njerëz, rreth gjysma e tyre fëmijë, të largoheshin nga shtëpitë e tyre në Afganistan në gjashtë muajt e parë të këtij viti.

Grupi i ndihmës tha: "Ndërsa shumica e zhvendosjeve në dekadat e fundit kanë qenë për shkak të konfliktit, në vitin 2022, fatkeqësitë klimatike u bënë arsyeja kryesore që njerëzit u larguan nga shtëpitë e tyre dhe u shpërngulën në zona të tjera brenda Afganistanit."