"Historia e Luftës Civile", një film pa zë i Dziga Vertov i vitit 1921, është shfaqur për herë të parë në 100 vjet në Teatrin Tuschindzki në Amsterdam.

Shfaqja ishte pjesë e Festivalit Ndërkombëtar të Dokumentarit të Amsterdamit të këtij viti, një qendër për dashamirësit dhe profesionistët e dokumentarëve në botë. Teatri i art-deco e ndërtoi skenën për filmin nga e njëjta epokë.

I humbur dhe i gjetur

Hera e fundit dhe e parë që filmi dokumentar u pa ndonjëherë ishte nga 600 anëtarë të Internacionales Komuniste në vitin 1921. Pas kësaj, ai u zhduk dhe mund të gjendeshin vetëm rrëfime në letër të filmit.

Megjithatë, vetëm pak vite më parë ai u gjet dhe historiani i filmit, Nikolai Izvolov, e rindërtoi atë duke përdorur të dhëna. Pothuajse i gjithë filmi u rindërtua, përveç disa skenave me Stalinin që për disa arsye nuk u gjetën kurrë.

Një tjetër film i Vertovit, “Përvjetori i Revolucionit”, pësoi të njëjtin fat, por u gjet dhe më pas u rinovua nga Izvolov në 2018. Edhe ai u shfaq në Festivalin e Amsterdamit.

Izvolov thotë se rreth 90% e filmave nga epoka pa zë kanë humbur. Ky është një nga motivimet e tij për të punuar për restaurimin e këtyre filmave në mënyrë që të paktën disa të prezantohen para publikut.