Kolektivi artistik i aktivistit afgan Omaid Sharifi kaloi shtatë vjet duke transformuar labirintin e mureve të betonit të Kabulit me piktura shumëngjyrëshe – po më pas erdhën talebanët.

Brenda disa javësh nga marrja e kryeqytetit nga islamistët, shumë prej veprave të artit në rrugë janë mbuluar me parulla propagande të zymta, ndërkohë që talebanët rivendosin vizionin e tyre të rreptë mbi Afganistanin.

Pamjet e punëtorëve që hidhnin bojë të bardhë mbi artin ishin shumë paralajmëruese për Sharifi-n, kolektivi i të cilit ArtLords ka krijuar më shumë se 2,200 piktura murale në të gjithë vendin që nga viti 2014.

"Imazhi që më vjen në mendje është (talebanët) që vendosin një" qefin"mbi qytetin," i tha ai AFP në një intervistë telefonike nga Emiratet e Bashkuara Arabe të hënën, duke iu referuar qefinit të bardhë që mbulon të vdekurit në traditën islame.

Por edhe pse talebanët po e fshijnë punën e ArtLords dhe pavarësisht se këta janë detyruar të ikin për sigurinë e tij, Sharifi tha se do të vazhdonte fushatën e tij.

"Ne kurrë nuk do të heshtim," tha 34-vjeçari, duke folur nga një strukturë që strehonte refugjatë afganë.

"Ne do të sigurohemi që bota të na dëgjojë. Ne do të sigurohemi që talebanët të turpërohen çdo ditë."

Ndër pikturat murale të fshira ishte ajo ku shihej i dërguari special amerikan Zalmay Khalilzad dhe bashkëthemeluesi i talebanëve Abdul Ghani Baradar, duke shtrënguar duart pas nënshkrimit të marrëveshjes së vitit 2020 për tërheqjen e trupave amerikane nga Afganistani.

 'Të gjithë vraponin'

Sharifi bashkëthemeloi ArtLords në 2014, duke përdorur artin për të bërë fushatë për paqen, drejtësinë sociale dhe llogaridhënien.

Grupi fantastic shpesh i turpëroi të fuqishmit në Afganistan me artin e rrugës, duke përfshirë kryekomandantët dhe zyrtarët e dyshuar të korruptuar qeveritarë.

Muralet e tyre nderuan heronjtë afganë, bënë thirrje për dialog në vend të dhunës dhe kërkuan të drejta për gratë.

Anëtarët e ArtLords përballuan kërcënimet me vdekje dhe u quajtën jobesimtarë nga ekstremistët islamikë. Ata nuk u penduan kurrë dhe qëndruan deri në fund.

Në mëngjesin e 15 gushtit, me talebanët në portat e Kabulit, Sharifi dhe pesë kolegë të tij shkuan për të punuar në një murale jashtë një ndërtese qeveritare.

Brenda disa orësh, ata panë njerëz të panikuar që nxitonin jashtë zyrave qeveritare dhe vendosën të ktheheshin në galerinë ArtLords.

"Të gjitha rrugët u bllokuan," tha Sharifi.

"Ushtria, policia po vinin nga të gjitha anët, duke braktisur makinat e tyre dhe të gjithë po vraponin."

Kur grupi më në fund arriti në galeri, ata mësuan se Kabuli kishte rënë.

 'Nuk largohet kurrë'-

Sharifi ishte 10 vjeç në 1996 kur islamistët erdhën për herë të parë në pushtet dhe ai ishte dëshmitar i sundimit të tyre të ashpër derisa forcat e udhëhequra nga SHBA i rrëzuan ata pesë vjet më vonë.

Ashtu si Sharifi, shumë afganë janë skeptikë ndaj pretendimeve të talebanëve për një qeveri më të butë. Pak i kanë harruar ekzekutimet publike dhe ndalimin e përgjithshëm të argëtimit - përfshirë televizorët dhe videokasetat. Sharifi tha për AFP se "i kujton gjallërisht" dënimet publike në një stadium futbolli në Kabul, prerjen e kokës dhe amputimin për krime të ndryshme.

'Ky nuk është fundi' 

Dhjetëra mijëra afganë nxituan në aeroportin e Kabulit kur kryeqyteti ra, të frikësuar nga jeta nën talebanët, në mesin e tyre shumë artistë dhe aktivistë si Sharifi. "Eshtë një zgjedhje shumë e vështirë (të largohesh), dhe unë vetëm shpresoj që askush të mos përjetojë kurrë atë që kemi kaluar," tha ai.

"Afganistani është shtëpia ime, është identiteti im ... Unë nuk mund të heq të gjitha rrënjët e mia dhe të mbillem në një pjesë tjetër të botës."

Shqetësimi parësor i Sharifit nuk ishte dhuna, pasi ai jetonte prej vitesh me kërcënime me vdekje.

"Pjesa e frikshme ishte se nuk do të kem zë," tha ai. "Ajo që më detyroi vërtet ishte se dua zërin tim ... dua lirinë time të shprehjes."

Transporti kaotik nga aeroporti i Kabulit përfundoi me largimin e trupave të fundit amerikanë deri më 31 gusht dhe qeveritë perëndimore pranuan se shumica e afganëve të identifikuar si të pambrojtur ndaj hakmarrjeve talibane ishin lënë pas.

Sharifi tha se ishte në gjendje të ndihmonte 54 artistë të iknin me familjet e tyre, por më shumë se 100 janë ende në vend.

"Të gjithë ata janë fshehur, të gjithë kanë frikë ... Ata thjesht po përpiqen të gjejnë një mënyrë për të dalë nga Afganistani."

Dhe ai u zotua se do të vazhdojë fushatën dhe krijimin e artit.

"Kam lënë (gjithçka) pas," tha Sharifi.

"E vetmja gjë që më mban të vazhdoj përpara është se mendoj se ky nuk është fundi."