Thyerja e një artefakti të rrallë muzeu që daton mijëra vjet më parë, ndoshta do t'ju sjellë të paktën një ndalim të përjetshëm.

Por një katërvjeçar që rrëzoi aksidentalisht një kavanoz nga epoka e bronzit, duke e lënë atë të copëtuar, u mirëprit përsëri në Muzeun Hecht në Haifa, Izrael, një javë pas incidentit fatkeq.

"Ishte vetëm një shpërqendrim i një sekonde," tha Anna Geller, një nënë e tre fëmijëve nga qyteti verior izraelit i Nahariya. "Dhe gjëja tjetër që di, është një ‘bum’ shumë i madh pas meje."

Djali i saj, Ariel, ishte duke shqyrtuar artefaktet e lashta të muzeut kur Anna hoqi sytë për vetëm një moment. Pastaj u dëgjua një përplasje, një kavanoz i rrallë 3500-vjeçar u thye në tokë dhe djali i saj qëndroi mbi të i tmerruar.

Kavanozi i epokës së bronzit që Ariel theu javën e kaluar është ekspozuar në Muzeun Hecht në Haifa për 35 vjet. Ishte një nga kontejnerët e vetëm të përmasave të tij dhe që nga ajo periudhë ende i plotë kur u zbulua. Ndoshta është përdorur për të mbajtur verën ose vajin dhe daton midis viteve 2200 dhe 1500 para Krishtit.

Të premten, familja u kthye në muze. Arieli i dhuroi muzeut një vazo të tijën prej balte dhe u prit nga stafi dhe kuratorët.

Alex tha se Ariel, më i vogli nga tre fëmijët e tij, ishte jashtëzakonisht kurioz dhe se në momentin kur dëgjoi përplasjen të premten e kaluar, "ju lutem le të mos jetë fëmija im" ishte mendimi i parë që i ra në kokë.

"Më vjen turp," tha Anna, e cila tha se u përpoq me dëshpërim të qetësonte djalin e saj, pasi vazoja u thye. "Ai më tha se donte të shihte se çfarë kishte brenda."

Kavanozi ishte një nga artefaktet e shumta të ekspozuara në natyrë, pjesë e vizionit të Muzeut Hecht për t'i lejuar vizitorët të eksplorojnë historinë pa barriera xhami, tha Inbar Rivlin, drejtori i muzeut.

Ajo tha se donte ta përdorte restaurimin si një mundësi arsimore dhe të sigurohej që Gellerët, të cilët e kufizuan vizitën e tyre fillestare në muze, menjëherë pasi Ariel theu kavanozin javën e kaluar, të ndiheshin të mirëpritur të ktheheshin.

Kishte shumë fëmijë në muze atë ditë dhe Alex tha se ishte "në tronditje të plotë", pasi mësoi se ishte djali i tij që shkaktoi dëmin.

Alex shkoi te rojet e sigurisë për t'i njoftuar se çfarë kishte ndodhur me shpresën se ishte një model dhe jo një artefakt i vërtetë. Babai madje u ofrua të paguante dëmin.

“Por ata thirrën dhe thanë se ishte e siguruar dhe pasi kontrolluan kamerat dhe panë se nuk ishte vandalizëm, na ftuan të ktheheshim për një vizitë make-up,” tha Alex.

Ekspertët po përdorin teknologjinë 3D dhe videot me rezolucion të lartë për të rivendosur kavanozin, i cili mund të shfaqet përsëri javën e ardhshme.

"Kjo është ajo që është në të vërtetë interesante për fëmijët e mi më të mëdhenj, ky proces se si ata po e rivendosin atë dhe e gjithë teknologjia që ata po përdorin atje," tha Alex.

Roee Shafir, një ekspert restaurimi në muze, tha se riparimet do të ishin mjaft të thjeshta, pasi pjesët ishin nga një kavanoz i vetëm dhe i plotë. Arkeologët shpesh përballen me detyrën më të frikshme të shoshitjes së grumbujve të copave nga objekte të shumta dhe përpjekjes për t'i bashkuar ato.

Shafir shtoi se artefaktet duhet të mbeten të aksesueshme për publikun, edhe nëse ndodhin aksidente, sepse prekja e një artefakti mund të frymëzojë një interes më të thellë për historinë dhe arkeologjinë.

“Më pëlqen që njerëzit prekin. Mos u thyeni, por është e rëndësishme të prekni gjërat”, tha ai./ The Guardian.