‘Nuk do t’i dorëzojmë armët! - Muaj pas muaji, një ditar i luftës në Ukrainë në 2022

Shkurt: Fillon pushtimi

Rusia pushton vendin më 24 shkurt, një ditë e skalitur në mendjen e çdo ukrainasi.

Luftimet e ashpra shpërthejnë në Ukrainën veriore ndërsa dhjetëra mijëra trupa ruse përpiqen të marrin kryeqytetin ukrainas dhe të presin kokat e krerëve të vendit. Mercenarët e Ëagner thuhet se janë ridislokuar nga Afrika për të vrarë presidentin ukrainas.

Një Zelenskyy sfidues filmon veten duke ecur nëpër rrugët e Kievit, duke dhënë një mesazh të qartë dhe bindës: “Unë jam këtu. Nuk do t’i lëshojmë armët”.

Kjo sjellje prej ish-aktorit të humori, të shndërruar në politikan e bën atë menjëherë një mjeshtër të marrëdhënieve me publikun, që arrin të mbledhë rreth vetes popullin e thjeshtë ukrainas dhe të gjithë botën pas tij.

BE hap dyert e saj për qindra mijëra refugjatë që derdhen nga Ukraina, me vendet fqinje si Polonia, Hungaria dhe Rumania të lavdëruara shumë për bujarinë e tyre.

Mars: Tmerri në Bucha

Valët e goditjes nga pushtimi rus kumbojnë në mbarë botën.

Çmimet e ushqimeve dhe energjisë rriten ndërsa vëmendja kthehet tek ndikimi më i gjerë i luftës. Ka shqetësime të theksuara për koston e jetesës në perëndim, ndërkohë që siguria ushqimore bëhet një shqetësim në zona të mëdha të botës në zhvillim.

Forcat ruse ndeshen me rezistencë kokëfortë rreth Kievit dhe avancimi i tyre fillon të dështojë dhe ngecë. Kolonat gjarpëruese të tankeve dhe automjeteve ushtarake bllokojnë rrugët, ndërsa logjistika dhe komunikimet ushtarake prishen.

Disa komandantë të lartë rusë vriten duke u përpjekur të kontrollojnë se çfarë po ndodh në front.

Dëshmi  të tmerrshme të krimeve të luftës shfaqen ndërsa forcat ruse tërhiqen nga zonat rreth Kievit. Qindra trupa civilësh gjenden në varreza masive në Bucha. Shumë prej tyre u lidhën dhe u qëlluan nga një distancë e afërt, ndërsa të tjerët shfaqin shenja torture dhe përdhunimi.

Por nxitimi i Rusisë për të kapur kryeqytetin ukrainas ka dështuar – tani për tani.

Rusia fillon të godasë mediat e pavarura dhe të ashpërsojë kundërshtimin ndaj luftës brenda vendit, me disa stacione lokale të mbyllura dhe aksesin në mediat e huaja të kufizuara.

Kombet e Bashkuara dënojnë në mënyrë dërrmuese agresionin e Rusisë dhe Perëndimi vendos sanksione ndaj Moskës.

Prill: Një fazë e re e luftës

Një sulm me raketa ruse godet një stacion treni në Kramatorsk më 8 prill, duke vrarë të paktën 50 civilë - përfshirë gra dhe fëmijë - dhe duke plagosur më shumë se 100. Shumica prej tyre po përpiqeshin të evakuoheshin për në vend të sigury, thonë zyrtarët ukrainas.

Kjo katastrofë nis mizrotë e Moskës drejt lindjes, ndërsa çel një ofensivë të re për të kapur rajonet Donetsk dhe Luhansk.

Dora e një kufome të varrosur së bashku me trupa të tjerë shihet në një varr masiv në Bucha, në periferi të Kievit, Ukrainë, të dielën, 3 prill 2022. Rodrigo Abd/Copyright 2022 The AP.

Një raketë e dyshuar ukrainase fundos anijen e flotës ruse të Detit të Zi, Moskva. Është një goditje e madhe për supremacinë detare dhe prestigjin ushtarak të Moskës.

Prindërit fillojnë të bëjnë pyetje në lidhje me fatin e djemve të tyre të zhdukur, ndërsa autoritetet mbeten të mbyllura në lidhje me viktimat midis ekuipazhit prej 500 personash të anijes.

Gati dy të tretat e fëmijëve të Ukrainës janë zhvendosur tani nga lufta, thotë OKB.

Maj: NATO zgjerohet

Suedia dhe Finlanda -- të lidhura ngushtë me NATO-n për dekada, por jo zyrtarisht pjesë e organizatës -- kërkojnë që të bashkohen me NATO-n, megjithëse ka kundërshtime politike nga Turqia dhe Hungaria, e cila do të vazhdojë gjatë gjithë vitit.

Presidenti rus Vladimir Putin ka përmendur zgjerimin e NATO-s si një nga arsyet kryesore për pushtimin e Ukrainës, por duket se pushtimi ka pasur efektin e kundërt të forcimit të aleancës ushtarake perëndimore.

Rusia mban paradën e saj vjetore të Ditës së Fitores më 9 maj për të shënuar humbjen e nazizmit nga BRSS në Luftën e Dytë Botërore.

Në një paraqitje të rrallë të lajmeve më të lehta, Ukraina fiton konkursin e këngës në Eurovizion, megjithëse policia italiane zbuloi se aktiviteti ishte në shënjestër të hakerëve rusë.

Luftëtarët në uzinën e çelikut Azovstal -- xhepi i fundit i rezistencës ukrainase në Mariupol -- më në fund ngritën flamurin e bardhë. Duke qëndruar për disa javë apokaliptike në kompleksin industrial të gjerë sovjetik, lufta e tyre e ashpër u vëzhgua nga afër nga bota.

Qershor: 100 ditë luftë

Tashmë kanë kaluar 100 ditë lufte. Dhjetëra mijëra ishin të vdekur, miliona të tjerë u shkulën nga shtëpitë e tyre dhe vendet historike dhe kulturore të Ukrainës janë shkatërruar nga luftimet.

Kompania Nike largohet nga Rusia, duke u bërë e fundit në një varg markash perëndimore që u larguan nga vendi për shkak të luftës. Ekspertët thonë se këto largime të profilit të lartë, së bashku me sanksionet ndërkombëtare, po e gjymtojnë ekonominë ruse.

Megjithatë, ka ende debate rreth elasticitetit ekonomik të Rusisë dhe nëse sanksionet janë qasja e duhur, me disa që pretendojnë se ato prekin në mënyrë të padrejtë rusët e zakonshëm dhe luajnë në retorikën antiperëndimore të qeverisë.

Presidenti francez Emmanuel Macron ekzaminon mbeturinat ndërsa viziton Irpin, jashtë Kievit, Ukrainë, të enjten, 16 qershor 2022. Ludovic Marin/AP

Por Rusia nuk është e vetmja që po lufton. Një krizë globale ushqimore po afrohet, me miliona ton drithë ukrainas mbetën në magazina që nga fillimi i luftës.

Deri në 181 milionë njerëz në 41 shtete mund të përballen me pasiguri akute ushqimore dhe urinë e plotë, tregojnë parashikimet e OKB-së.

Forcat ukrainase rimarrin ishullin e gjarpërinjve, një ishull i vogël në brigjet e Ukrainës jugore në Detin e Zi.

Korrik: Përparimet ruse në lindje

Qyteti i fundit në rajonin lindor të Luhanskut bie nën pushtimin rus. Forcat luftarake të Ukrainës përqendrohen në mbrojtjen e Donetskut, pjesën e dytë të Donbasit të çmuar.

Donbasi, një rajon shumë i industrializuar në Ukrainën lindore, është bërë vendi i betejës më të madhe në Evropë në breza.

Inflacioni arrin nivelet më të larta rekord në Eurozonë, me euron dhe dollarin që arrijnë barazinë (1 EUR = 1 USD).

Rusia fillon të mbyllë periodikisht tubacionet e gazit Nord Stream në një përpjekje për të rritur presionin mbi Evropën. Udhëheqësit evropianë janë të trembur, duke rënë në buzë të një gremine energjie përpara dimrit.

Nord Stream: Rrjedhjet e tubacioneve të gazit rus mund të kenë një ndikim 'të paprecedentë' mjedisor

Ukraina dhe Rusia bien dakord për një marrëveshje historike që lejon eksportimin e grurit ukrainas përmes Detit të Zi. Është një përparim i madh që synon lehtësimin e krizës globale të ushqimit -- një që sjell një moment pushimi për miliona.

Raketat HIMARS nga SHBA fillojnë të godasin depot ruse të municioneve, logjistikën dhe sistemet e komandës dhe kontrollit.

Gusht: Ndalohet eksporti i gazit në Evropë

Amnesty International publikon një raport që akuzon Ukrainën se po vepron keq me civilët duke vendosur ushtrinë e saj në zona të banuara. Kievi reagon e zemërim, ndërsa të tjerët thonë se Forcat e tij të Armatosura nuk janë mbi kontrollin, edhe nëse vendi është nën sulm.

Shpërthime të fuqishme trondisin një bazë ajrore në gadishullin e Krimesë të pushtuar nga Rusia.

Asnjë palë nuk thotë se çfarë mendon se qëndron pas serisë së shpërthimeve, të cilat shkatërrojnë disa avionë rusë dhe dëmtojnë më shumë se 80 ndërtesa. Por ministri ukrainas i mbrojtjes Oleksii Reznikov sugjeron se "djemtë ushtarakë" të Rusisë nuk kishin zbatuar një rregull "shumë të thjeshtë": "Mos pini duhan në vende të rrezikshme".

Ushtarët ukrainas marrin pozicionin e tyre në vijën e parë në rajonin e Mykolaiv, Ukrainë, 8 gusht 2022. Evgeniy Maloletka/Copyright 2022 The AP. Të gjitha të drejtat e rezervuara

Ukraina dhe Rusia kanë kohë që flirtojnë me katastrofën në termocentralin bërthamor të Zaporizhzhia në jug të Ukrainës. Por tani shefi i OKB-së Antonio Guterres thotë se të dy palët duhet të ndalojnë "sulmet e tyre vetëvrasëse" në centralin bërthamor, duke thënë se duhet t'i japin fund luftimeve atje.

Një bombë e dyshuar me makinë shpërtheu në Moskë duke vrarë komentatoren televizive Daria Dugina, megjithëse vëzhguesit mendojnë se babai i saj Aleksandr Dugin – i quajtur “truri i Putinit” – mund të ketë qenë objektivi.

Të gjitha eksportet e gazit në Evropë janë ndërprerë më 31 gusht, me gjigantin energjetik shtetëror të Rusisë Gazprom duke përmendur punën e mirëmbajtjes në tubacionin Nord Stream 1. Çmimet rriten menjëherë.

Shtator: Mobilizimi

Ukraina nis një kundërofensivë të shpejtë në rajonin verilindor të Kharkiv, duke i detyruar njësitë ruse të tërhiqen.

Zelenskyy ngre flamurin ukrainas në qytetin e plagosur nga lufta, Izium, më 10 shtator. I pushtuar nga Rusia prej gjashtë muaj,  kjo përbën një fitore të madhe strategjike për Kievin.

Putin njofton një "mobilizim të pjesshëm" të 300,000 trupave për të luftuar në Ukrainë, duke shkaktuar një arratisje masive të rusëve që ikin nga rekrutimi në Gjeorgjinë dhe Kazakistanin fqinjë.

SHBA pretendon se “qindra mijëra” qytetarë ukrainas po deportohen me forcë në Rusi në një “seri tmerresh”.

Inflacioni në Gjeorgji rritet pasi disa vendas luftojnë për të përballuar jetesën

Pothuajse 1,200 protestues arrestohen në qytete anembanë Rusisë pas thirrjes, pasi kontrolli i autoritetit i ngjashëm me disidencën kundër luftës, forcohet. Shumë nga këto demonstrata janë në zonat e populluara nga pakicat etnike të Rusisë, të cilët pretendojnë se janë në shënjestër në mënyrë disproporcionale nga drafti.

Rusia anekson zyrtarisht Donetsk, Kherson, Luhansk dhe Zaporizhzhia më 30 shtator. Në një lëvizje të quajtur të paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar, Putin thotë se rajonet e aneksuara do të jenë pjesë e Rusisë "përgjithmonë".

Tetor: Sabotimi

Një shpërthim i madh shpërthen në një urë që lidh Rusinë dhe Krimenë, e cila shërben si një rrugë kryesore furnizimi për forcat e Moskës që luftojnë në Ukrainë. Kjo ndodh një ditë pas ditëlindjes së Putinit.

Kievi nuk merr përgjegjësinë për shpërthimin, megjithëse Rusia fajëson "terrorin ukrainas". Prestigjit të Rusisë në rajon i është dhënë një goditje therëse.

Flaka dhe tymi ngrihen nga Ura e Krimesë që lidh kontinentin rus dhe gadishullin e Krimesë mbi ngushticën e Kerçit, në Kerç, Krime, më 8 tetor 2022.AP/Copyright 2022 The AP.

Rusia fillon të bombardojë infrastrukturën energjetike të Ukrainës, duke ndërprerë energjinë dhe ngrohjen përpara dimrit. Analistët ushtarakë thonë për Euroneës se kjo është një "strategji e përshkallëzimit" që synon "të thyejë moralin kombëtar".

Sipas një raporti të tetorit të UNICEF-it, lufta në Ukrainë dhe inflacioni në rritje zhytin në varfëri katër milionë fëmijë të tjerë. Një pjesë e madhe e tyre - 2.8 milionë - janë rusë.

Nëntor: Khersoni u çlirua

Trupat ukrainase derdhen në Kherson më 11 nëntor.

Qyteti port jugor, dikur vend e 250,000 njerëzve, ishte një nga të parët që ra në duart e forcave ruse, gjatë ditëve të para të luftës. Ka skena ngazëllyese anembanë Ukrainës, megjithëse zyrtarët paralajmërojnë për një fatkeqësi humanitare të shpalosur në rrënojat e bombarduara.

Polonia është vënë në gatishmëri të lartë pasi një shpërthim në afërsi të kufirit me Ukrainën vrau dy persona. Rezulton se shpërthimi vdekjeprurës u shkaktua nga një raketë e mbrojtjes ajrore ukrainase.

Inflacioni në Evropë zbutet, por ai është ende në shifra dyshifrore të dhimbshme, duke arritur në 10% në nëntor. Rusia shpreson se rritja e çmimeve të konsumit dhe valët e reja të refugjatëve ukrainas do të gërryejnë vendosmërinë e liderëve evropianë.

NATO premton të pranojë Ukrainën në aleancën perëndimore, megjithëse ka dyshime të konsiderueshme se kur do të lejohet të bashkohet Kievi.

Dhjetor: Paralajmërime të zymta për pranverën

Zelenskyy shkon në SHBA, vizita e tij e parë shtetërore jashtë vendit që nga fillimi i luftës.

Duke thënë se Ukraina "nuk do të jetë kurrë vetëm", Presidenti i SHBA Joe Biden premton të dërgojë sistemet e mbrojtjes ajrore “Patriot” për të ndihmuar Ukrainën të shmangë sulmet ruse në infrastrukturën e saj energjetike.

SHBA-ja kishte hezituar t'i jepte Ukrainës këtë armë me rreze të gjatë për shkak të frikës së ndezjes së tensioneve me Rusinë. Moska paralajmëron Uashingtonin për dërgimin e më shumë armëve në Kiev.

Biden dhe Zelenskyy u takuan në Shtëpinë e Bardhë. AFP

Autoritetet ukrainase ngrenë frikën se Rusia mund të përpiqet të marrë përsëri Kievin në Vitin e Ri, pas ofensivës së saj të dështuar në fillim të luftës.

Në ditën e Krishtlindjes, Putin pretendon se Rusia është “gati për të negociuar” me Ukrainën – një kërkesë e përjashtuar nga udhëheqësit në Ukrainë. Presidenti rus përdor publikisht fjalën "luftë" për t'iu referuar pushtimit të vendit të tij për herë të parë./ar.sh/SYRI.NET