Muzeu çek do t'ua kthejë pronarëve të ligjshëm, dorëshkrimin e Bethovenit të shpëtuar nga nazistët

Një pjesë unike nga Ludvig van Bethoven më në fund është vendosur t'u kthehet trashëgimtarëve të pronarëve të saj.

Dorëshkrimi përfundoi në arkivin e Muzeut Moravian në qytetin çek të Brno-s për ta mbrojtur nga vjedhja nga nazistët, pasi Petscheks, dikur familja më e pasur në Çekosllovakinë e para Luftës së Dytë Botërore, u larguan nga vendi për t'i shpëtuar Holokaustit.

Muzeu ruan autografin e lëvizjes së katërt të kuartetit të harqeve në B-flat Major, op. 130 - një kuartet i vonë i vlerësuar shumë i kompozitorit gjerman - në koleksionet e tij për më shumë se 80 vjet.

Tani, një ligj vendor për kthimin e pronës së vjedhur nga nazistët po bën të mundur kthimin.

Për herë të parë, kuratoret e Muzeut Moravian e kanë ekspozuar partiturën për pesë ditë përpara se të t'i dorëzohet familjes Petschek.

"Artikulli në vetvete ka një histori interesante koleksioni," thotë kuratorja Simona Sindlarova. “E gjithë historia pasqyron historinë e Evropës Qendrore në 200 vitet e fundit”.

Nuk dihen detaje se si familja, pasuria e së cilës vinte kryesisht nga industria minerare dhe biznesi në sektorin bankar, e siguroi këtë copë pas Luftës së Madhe.

Bethoven e kompozoi kuartetin me gjashtë lëvizje në 1825-1826, si pjesë e punës së tij në një seri kuartetesh të vona të porositura nga Princi rus Nikolas Galitzin.

Ai u shfaq premierë në mars 1826 në Musikverein të Vjenës.

Muzetë, arkivat dhe bibliotekat në pesë vende, duke përfshirë Republikën Çeke, Francën, Gjermaninë, Poloninë dhe SHBA-në aktualisht kanë pothuajse 300 faqe autografe në zotërim.

Përpara se Petcheks të merrte pronësinë, dihet se Bethoven, i cili vdiq në 1827, ia dha lëvizjen e katërt sekretarit të tij Karl Holz, ndërsa të paktën dy pronarë të tjerë privatë në Vjenë e blenë atë më vonë.

Një përpjekje për ta dërguar veprën jashtë vendit me postë me kërkesë të familjes Petchek, në muajin mars 1939,  dështoi gjatë pushtimit nazist të Çekosllovakisë dhe kjo përpjekje tërhoqi vëmendjen e Gestapos.

Pikërisht atëherë “eksperti nga Muzeu i Tokës Moraviane u thirr për të verifikuar vërtetësinë e autografit”, shpjegon Sindlarova.

“Ai e kuptoi menjëherë vërtetësinë e tij, por për ta mbrojtur atë nga pushtuesit, ai dhe të tjerët të përfshirë në inspektim, thanë se nuk ishte autentike”.

Gënjeshtra që mund t'u kishte kushtuar shtrenjtë, funksionoi dhe gjermanët lejuan që muzeu ta mbante këtë pjesë në koleksionet e tij.

Shumica e bizneseve dhe pasurive të familjes u kapën nga nazistët dhe u shtetëzuan nga regjimi komunist pas luftës.

Nga shtëpia e tij në SHBA, Frantz Petschek u përpoq ta merrte këtë pronë të tij, por përpjekjet e tij ishin të kota në mes të ndarjes së Evropës pas luftës dhe krijimit të Perdes së Hekurt.

Përfundimisht, një marrëveshje u nënshkrua më 3 gusht për të transferuar pronësinë nga muzeu te trashëgimtarët.

"Absolutisht, me të drejtë i përket Petscheks. Është një pikëpyetje se çfarë do të ndodhë më pas. Një kapitull i ri i historisë së këtij koleksionisti magjepsës është këtu," thotë Sindlarova.