Kriza e lirës, qendra tregtare në Stamboll çmonton shkallët elektrike

Banka qendrore e Turqisë premtoi të ndërmarrë veprime pasi inflacioni arriti nivelin më të lartë në 15 vjet, duke ushqyer shpresat se do të rrisë normat e interesit javën e ardhshme, por analistët pyesin se sa institucioni mund të sfidojë qëndrimet e presidentit Rexhep Tajip Erdogan.

Inflacioni vjetor i çmimit të konsumit në Turqi arriti në nivelin 17.9%, nga 15.9% që ishte gjatë muajit korrik, pasi shpenzimet e transportit dhe të energjisë më të larta u prekën nga lira mjaft e dobët turke, tha agjencia e statistikave shtetërore të hënën.

Minuta më vonë, banka qendrore tha se leximi i gushtit përbën një rrezik serioz për stabilitetin e çmimeve.

"Ne do të ndërmarrim veprimet e nevojshme", tha banka qendrore në një deklaratë.

Komenti i dha një shtysë lirës, edhe pse ajo ishte akoma më shumë se 1% më e dobët në treg se sa të premten. Në mesditë, një dollar amerikan u këmbye me vetëm 6.62 lira.

Ekonomistët thanë se banka qendrore ka gjasa të jetë nën presionin e qeverisë për të kufizuar rritjen e normës së interesit.

"Për mendimin tonë banka qendrore duhet të befasojë tregun duke rritur normat e interesit me të paktën 10%," tha ekonomisti Rabobank Piotr Matys.

"Megjithatë, si gjithmonë, ekziston një dallim i madh midis asaj që banka qendrore duhet të bëjë dhe çfarë do të jetë e aftë të bëjë në mes të qëndrimeve të zyrtarëve më të lartë të shtetit për normat e interesit".

Ministri i Financave i Turqisë Berat Albayrak - dhëndri i z. Erdogan - ka thënë se lufta kundër inflacionit ishte një përparësi dhe se banka qendrore ishte e pavarur në përcaktimin e politikës monetare.

Megjithëse normat e interesit të rritura shihet gjerësisht si mjeti më i zakonshëm për të luftuar inflacionin dhe për të mbështetur një monedhë kombëtare. Lira ka humbur më shumë se 40% të vlerës këtë vit.

Zoti Erdogan, i cili ka drejtuar Turqinë për 15 vitet e fundit dhe fitoi një mandat të ri pesëvjeçar në qershor, thotë se normat më të larta shkaktojnë tërheqje të investimeve dhe për këtë arsye, dëmtohen qëllimet e tij për nxitjen e rritjes më të lartë ekonomike.

Një rritje e ndjeshme e normave të interesit mund të jetë e mbushur me rrezik politik për Erdoganin sepse shumë sipërmarrës të vegjël, të cilët përbëjnë një pjesë thelbësore të bazës së tij elektorale, varen nga qasja në kredi të lira për të mbajtur bizneset e tyre.

"Ne i dimë shumë mirë hapat që duhet të ndërmarrim", tha z. Albayrak në një takim me biznesmenë turq javën e kaluar, duke përsëritur zotimin e tij për të njoftuar një program ekonomik të detajuar gjatë muajit shtator.

Ekonomia turke pati një provë mahnitëse vitin e kaluar, duke u zgjeruar me 7.4%. Por ekonomistët thonë se shumica e kësaj rritjeje është arritur në pjesën e prapme të kredive në valutë, të cilat tani janë në qendër të shqetësimeve në rritje rreth stabilitetit financiar të vendit.

Lira më e dobët ka rritur barrën e kthimit të këtyre kredive, dhe një varg paragjykimesh të korporatave mund të rëndojnë mbi bankat turke, thonë ekonomistët.

Qeveria thotë se ekonomia është e fuqishme, por problemet e lidhura me borxhin kanë filluar të flluskojnë, ndonjëherë në një mënyrë të çuditshme.

Në qendrën tregtare Metrocity në Stambollin qendror të hënën, konsumatorët u udhëzuan të përdorin shkallët ndërsa një grup mekanikësh po çmontonin shkallët lëvizëse. Kompania tha se shkallët lëvizëse tregtare ishin konfiskuar me kërkesën e një kreditori që kërkon të rimarrë borxhin.

"Ky borxh nuk është aspak i yni," tha Metrocity në një deklaratë, duke shtuar se kishte apeluar vendimin në gjykatë.